Wpływ Koronawirusa na treść i wykonywanie umów.

Jaki wpływ może mieć koronawirus na wykonywanie umów?

Jeszcze do niedawna słysząc wieści z Chin, każdy myślał, że to przecież niemożliwe, żebyśmy i my znaleźli się w podobnej sytuacji.

Dzisiaj niestety doświadczamy tego, co kiedyś mogliśmy oglądać niemalże tylko w filmach.

Emocje od tych umiarkowanych po skrajne, są całkowicie zrozumiałe i uzasadnione. Ale musisz zdać sobie sprawę z jednej kwestii – to minie, a o swój biznes musisz zadbać już, natychmiast.

O pracę, dochód trzeba zadbać teraz bardziej niż kiedykolwiek.

Po konsultacjach, których udzielam, widzę, że jednym z najczęściej pojawiających się pytań jest pytanie „CO Z UMOWAMI”?

Dla kogo jest ten artykuł?

Jeśli:

  • zastanawiasz się, co z umowami w sytuacji gdy z uwagi na koronawirus, niemożliwe stało się ich wykonanie lub terminowe wykonanie,
  • zastanawiasz się, czy poniesiesz skutki obecnego stanu rzeczy,
  • zastanawiasz się, jak postępować w przypadku umów, które są zawierane „teraz”, tzn. gdy wiesz, że mamy w Polsce i w innych krajach epidemię koronawirusa,

ten artykuł jest dla Ciebie!


DOTYCZY UMÓW ZAWARTYCH PRZED EPIDEMIĄ KORONAWIRUSA W POLSCE


Kontrahent straszy Cię karami za niewykonanie umowy lub wykonanie jej nieterminowo, w sytuacji gdy jest to spowodowane koronawirusem? Na co możesz się powołać?


SIŁA WYŻSZA

Wystąpienie stanu epidemicznego w Polsce i to wszystko co oglądamy za oknem i w tv, to niewątpliwie coś na co nie mamy wpływu.

Okoliczności w postaci epidemii koronawirusa mogą kwalifikować się pod tzw. siłę wyższą.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym:

Art. 435. § 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Wystąpienie siły wyższej może prowadzić do zwolnienia Cię z odpowiedzialność za niewykonanie czy też nienależyte wykonanie umowy.

Ale nie zawsze.

Jeżeli okaże się, że byłeś w stanie choć w małym stopniu zapobiec albo też złagodzić skutki siły wyższej, nie możesz uzasadniać niewykonania umowy tylko i wyłącznie obecną epidemiąco oczywiście nie znaczy, że nie możesz próbować 🙂

Przykład:

Doszło do tzw. „zamknięcia granic”. Uniemożliwiło Ci to otrzymanie towaru od Twojego dostawcy. Mimo tego, że towar ten jest dostępny też na polskim rynku (choć w wyższej cenie), uznajesz, że nie dostarczysz go swojemu Klientowi, bo nie opłaca Ci się go nabywać na polskim rynku.

W takim przypadku, w sytuacji gdy towar był też dostępny na polskim rynku, siła wyższa w postaci epidemii koronawirusa i zamkniecia granic – nie uzasadni niewykonania przez Ciebie umowy.

WSKAZÓWKA:

PAMIĘTAJ, ŻE TO NA TOBIE SPOCZYWA OBOWIĄZEK DOŁOŻENIA STARAŃ, ABY UMOWA ZOSTAŁA WYKONANA.

W razie sporu będziesz musiał udowodnić , że zrobiłeś wszystko, żeby ją wykonać.


NADZWYCZAJNA ZMIANA STOSUNKÓW

Przepisy pozwalają także sądom zaingerować w treść zawieranej umowy, o ile skierowany zostanie pozew w tym zakresie.

Zgodnie z art. 3571 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego oznaczyć:
sposób wykonania zobowiązania,
wysokość świadczenia lub
nawet orzec o rozwiązaniu umowy.

Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.

Co to oznacza?

Jeżeli zajdą wymienione w artykule warunki, czyli nadzwyczajna zmiana stosunków, nadmierne trudności i duże straty związane z wykonaniem umowy, sąd może rozwiązać umowę czy też orzec w jaki sposób strony się rozliczą lub w jaki sposób wykonają umowy.

Musisz jednak pamiętać, że powołanie się na nadzwyczajną zmianę stosunków następuje już na drodze sądowej.


CHCESZ SIĘ POWOŁAĆ NA SIŁĘ WYŻSZĄ LUB NADZWYCZAJNĄ ZMIANĘ STOSUNKÓW?
SPRAWDŹ O CO ZADBAĆ

Dowody

To, że koronawirus pojawił się w Polsce i w wielu innych państwach jest faktem i nie wymaga żadnych dodatkowych dowodów.

ALE …

To jak koronawirus wpłynął na wykonywaną przez Ciebie umowę, to już wymaga udowodnienia.

Sąd nie uwierzy Ci na słowo, tym bardziej – jeśli nie zgodzi się z Tobą Twój kontrahent.

O co powinieneś zadbać?

Zbieraj dowody, żeby wykazać np. przed sądem, że przyczyną opóźnienia czy też niewykonania wykonania umowy była siła wyższa.

Dzięki temu będziesz miał możliwość wyłączenia swojej odpowiedzialności za nienależyte jej wykonanie lub niewykonanie.

Jeżeli wykażesz, że mimo Twoich starań i podjęcia odpowiednich środków, nie byłeś w stanie zapobiec temu, że umowa nie została wykonana w myśl jej założeń z uwagi na siłę wyższą – zostaniesz zwolniony z odpowiedzialności.

O co powinieneś zadbać, gdy Twój kontrahent deklaruje, że chce się dogadać?

Nawet jeśli Twój kontrahent wstępnie wyraża gotowość „dogadania się”, pamiętaj, że nie zawsze tak się to ostatecznie kończy.

Niestety, ale większość spraw sądowych, które prowadziłam podobnie się zaczynało.

Może się zdarzyć, że negocjacje dot. zmiany warunków umowy będą trwały długo (kilka/kilkanaście miesięcy), a ich wynikiem będzie …. sprawa zostanie skierowana do Sądu.

Pomyśl sobie, czy będzie Ci łatwo zdobyć wówczas dowody dot. problemów na etapie realizacji umów, Twoich prób zminimalizowania szkody?

Zakładam niestety, że może to być znacząco utrudnione z uwagi na upływ czasu.

Pamiętaj, że dowody mogą być Twoją kartą przetargową podczas rozmów z kontrahentem.

Co więcej, może się okazać bowiem, że to właśnie te dowody spowodują, że kontrahent zrezygnuje ze skierowania sprawy do Sądu.

JAK ZMODYFIKOWAĆ „STARE” UMOWY?

Jak zmodyfikować „stare” umowy (tj. umowy zawierane sprzed pojawienie się epidemii koronawirusa)?

WSKAZÓWKA 1:

Jednoznacznie wskażcie w umowie/aneksie do umowy, że np. niedochowanie terminu realizacji dostawy nastąpiło z uwagi na siłę wyższą i żadna ze stron nie ponosi za to odpowiedzialności.

Cel jest taki, żeby uniknąć wątpliwości, kto ponosi odpowiedzialność za niewykonanie umowy lub jej nieterminową realizację.

Warto na tym etapie omówić ze stroną nowe sposoby działania, żeby wspólnie zapobiec wystąpieniu szkód.

WSKAZÓWKA 2:

Opiszcie PROCEDURY na wypadek ewentualnych dalszych problemów z wykonywaniem umowy.

Cel jest taki, żeby w sytuacji gdy pojawią się nowe okoliczności, gdy wprowadzone zostaną nowe ograniczenia lub gdy zmieni się sytuacji była jasna ścieżka zmiany warunków umowy.

WSKAZÓWKA 3:

Możecie już teraz wprowadzić do umowy klauzule związane z siłą wyższą i uznaniem, że np. za siłę wyższą uznacie wprowadzenie ograniczeń X, Y, Z .

Możecie też odnieść się do niej w sposób ogólny, jeśli do tej pory nie było postanowień w umowie w tym zakresie.

Wszystko należy dostosować do branży, rodzaju umowy.

WSKAZÓWKA 4:

Określcie, jakie działania należy podjąć w przypadku zaistnienia siły wyższej oraz wskażcie, w jaki sposób będziecie wówczas współpracowali lub w jaki sposób określicie zasady współpracy.

JAK ZAWIERAĆ „NOWE” UMOWY W CZASIE EPIDEMII KORONAWIRUSA?

Za siłę wyższą uznaje się wystąpienie nagłego zdarzenia, trudnego do przewidzenia.

Zawierając umowę w czasie gdy koronawirus jest już w Polsce, powinieneś przewidzieć ewentualne możliwości modyfikacji umowy (zmian terminów, sposobu wykonania).

W razie niedochowania umowy lub jej nieterminowej realizacji możesz mieć bowiem problem w tym, żeby skutecznie się powołać na siłę wyższą.

Zawierając umowę – już teraz możesz przypuszczać, że pojawią się problemy w związku z koronawirusem.

W chwili obecnej, należy być przygotowanym niemal na każdy scenariusz. Z tego względu, zawierane teraz umowy, powinny przewidywać wystąpienie komplikacji oraz wskazywać jakie zostaną podjęte środki zaradcze, środki komunikacyjne z kontrahentem, aby doprowadzić do zrealizowania umowy.

WSKAZÓWKA 1:

Możecie już teraz wprowadzić do umowy klauzule związane z siłą wyższą.

WSKAZÓWKA 2:

Zawierając umowę, określcie PROCEDURĘ postępowania na wypadek wystąpienia ewentualnych problemów spowodowanych koronawirusem, np. jak szybko należy informować o tym, że pojawił się problem.

WSKAZÓWKA 3:

Warto opisać zasady współpracy iuregulować kiedy i w jaki sposób zostaną wprowadzone zmiany do umowy, np. że:
– Wykonawca ma przesłać proponowaną treść aneksu,
– Wykonawca ma przygotować plan działań zastępczych w terminie x dni od dnia wystąpienia przyczyny opóźnienia, itp.

UWAGA:

Warto zwrócić uwagę na to, żeby umowy zawierać zgodnie z aktualnym stanem prawnym, który (jak obserwujemy to ostatnio) jest modyfikowany i zmieniany bardzo dynamicznie.


To, że w ostatnim czasie przedsiębiorcy nie stawali do tej pory przed tak poważnym wyzwaniem – to nie podlega dyskusji.

Im szybciej więc wypracujesz odpowiednie rozwiązania dla swojego biznesu i wdrożysz procedury, zasady współpracy z kontrahentami – tym masz większą szansę na to, żeby w przyszłości sprawniej reagować na podobne nieprzewidziane wypadki.


Jeśli artykuł był wartościowy, udostępnij go dalej

INNE ARTYKUŁY, KTÓRE MOGĄ CIĘ ZAINTERESOWAĆ